Słupy pod sygnalizację świetlną – jakie normy powinny spełniać i czym się wyróżniać?

Przed organizacjami zapewniającymi infrastrukturę drogową stoi wiele zadań i wyzwań związanych z bezpieczeństwem użytkowników dróg, a także z funkcjonalnością tychże elementów. Obszary o dużym natężeniu ruchu wymagają odpowiednich rozwiązań, które pozwolą na sprawne zarządzanie i organizację jazdy oraz ruchu pieszego. Właśnie dlatego trudno wyobrazić sobie współczesną infrastrukturę drogową bez skutecznej i trwałej sygnalizacji świetlnej. Jednak należy pamiętać, że same sygnalizatory to tylko część układu – kluczową rolę odgrywają również konstrukcje wsporcze, na których są one zamontowane. To właśnie te elementy odpowiadają za stabilność, dobrą widoczność oraz bezpieczeństwo sygnalizacji w każdych warunkach. Jakie normy powinny spełniać konstrukcje wsporcze pod sygnalizację świetlną? Jakie są dostępne rodzaje słupów pod sygnalizację i jakimi cechami powinny się odznaczać? Na te i inne pytania odpowiemy w dzisiejszym artykule.

Rodzaje konstrukcji wsporczych pod sygnalizację

W zależności od specyfiki układu jezdni i funkcji sygnalizacji świetlnej stosuje się różnego typu konstrukcje wsporcze. Mają one za zadanie umiejscowienie sygnalizatorów świetlnych w taki sposób, aby były one dobrze widoczne dla uczestników ruchu. W zależności od stopnia skomplikowania skrzyżowania, a także od tego, czy sygnalizator skierowany jest do kierowców pojazdów, czy do pieszych stosuje się konstrukcje wsporcze o odpowiedniej wysokości. W praktyce spotykamy kilka podstawowych typów konstrukcji wsporczych:

• Słupy sygnalizacyjne pionowe – jest to najprostszy typ, stosowany przy mniej skomplikowanych skrzyżowaniach. Wykonane są one z rur cylindrycznych. Najczęściej słupy proste stosowane są do montażu sygnalizatorów przy przejściach dla pieszych, zapewniając umiejscowienie sygnalizatora na odpowiedniej wysokości wzroku użytkowników. Proste słupy pod sygnalizatory stosowane są także do montażu sygnalizacji uzupełniającej dla kierowców w przypadku dużych skrzyżowań.
• Słupy sygnalizacyjne wysięgnikowe – pozwalają zawiesić sygnalizatory nad jezdnią dla lepszej widoczności. Słupy wysięgnikowe pod sygnalizatory wykonane są z blachy ukształtowanej w rurę stożkową o stałej zbieżności. Taka konstrukcja słupa ma bardzo dużą wytrzymałość i wyróżnia się świetną zdolnością tłumienia drgań. Dzięki tym właściwościom można zminimalizować ryzyko awarii sygnalizacji świetlnej i instalacji elektrycznej.
• Bramownice do sygnalizacji ulicznej – konstrukcje ramowe stosowane na dużych skrzyżowaniach, często są wyposażone w wiele sygnalizatorów, znaków i tablic informacyjnych nad pasami ruchu. To doskonałe rozwiązanie w przypadku skrzyżowań, gdzie potrzebujemy przekazać uczestnikom ruchu wiele informacji.

Jakie normy powinny spełniać słupy pod sygnalizację? 

W przypadku słupów pod sygnalizację świetlną istotne jest, aby spełniały one najwyższe standardy jakości i bezpieczeństwa. Zwykle umiejscowione są w przestrzeniach o podwyższonym ryzyku wypadków i kolizji, na skutek czego mogą ulec uszkodzeniu, a także mogłyby stać się zagrożeniem dla kierowców i pieszych znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie.

Należy także wziąć pod uwagę warunki, na jakie wystawione są konstrukcje wsporcze po sygnalizację. Opady deszczu i śniegu mogą przyczyniać się do powstawania korozji, destrukcyjnie działającej na metalową konstrukcję. Do tego wiatry, oddziałowujące na słupy, wprawiające je w drgania, co również może powodować osłabienie, narażać na uszkodzenie czy pęknięcia. 

Właśnie dlatego konstrukcje wsporcze muszą spełniać szereg norm i wymagań, aby mogły być bezpiecznie użytkowane w przestrzeni publicznej. W Polsce obowiązuje kilka norm, których zadaniem jest regulacja standardów dotyczących wykonania, rodzaju użytych materiałów, a także zabezpieczenia antykorozyjnego i konserwacji 

Zabezpieczenie antykorozyjne słupów pod sygnalizację

Ochrona konstrukcji wzorniczych przed korozją jest niezwykle istotna, szczególnie biorąc pod uwagę czynniki atmosferyczne, na które narażone są te elementy infrastruktury drogowej. Dlatego normy w dużej mierze dotyczą wymogów materiałowych i konstrukcyjnych. W celu ochrony słupów sygnalizacyjnych najczęściej stosuje się powłoki cynkowe zgodne z normą PN-EN ISO 1461. Dodatkowo powierzchnie stalowe powinny być oczyszczone i odtłuszczone zgodnie z normami PN-ISO 8501-1:1996 i PN-ISO 8501-2:1998. Często stosuje się również malowanie farbami o odpowiednich parametrach (np. RAL 6009) co stanowi dodatkową ochronę antykorozyjną.

Normy zawierające wytyczne konstrukcyjne i usytuowania

Regulacje dotyczące parametrów konstrukcji wsporczych zawiera także norma PN-EN 12899-1 – Urządzenia drogowe do informacji wizualnej. Norma ta obejmuje urządzenia wsporcze do znaków i sygnalizacji. Określa ona klasyfikację wytrzymałości konstrukcji – w szczególności odporności na wiatr. Zawierają też zasady projektowania słupów sygnalizatorów pod kątem bezpieczeństwa biernego (np. podczas kolizji z pojazdem). W normie tej znajdziemy również wytyczne montażowe, dotyczące optymalnego umiejscowienia sygnalizatorów w odległości od jezdni i na właściwej wysokości, tak, by były dobre widoczne dla wszystkich uczestników ruchu. 

Konstrukcje wspornicze pod sygnalizatory a bezpieczeństwo 

Jedną z najważniejszych norm jest PN-EN 12767:2019 "Bierne bezpieczeństwo konstrukcji wsporczych dla urządzeń drogowych. Wymagania i metody badań". Norma ta określa kryteria, które pozwalają zminimalizować skutki zderzenia pojazdu z konstrukcją wsporczą, chroniąc w takiej sytuacji pasażerów. Typy konstrukcji dzielone są na klasy w zależności od stopnia absorpcji energii zderzenia. Bardzo ważne jest, aby nowe słupy oświetleniowe i sygnalizacyjne na drogach publicznych spełniały wymagania biernego bezpieczeństwa. Jeżeli przy jezdni stosowane są jeszcze słupy, które nie spełniają tych norm, wówczas powinny być zabezpieczone barierami ochronnymi. Oczywiście najlepszym rozwiązaniem jest wymiana takich konstrukcji na nowe, spełniające odpowiednie normy bezpieczeństwa i niezagrażające uczestnikom ruchu drogowego w przypadku kolizji. 

Przepisem prawnym, który także zawiera wytyczne dotyczące konstrukcji wsporniczych pod sygnalizację świetlną jest Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie. W rozporządzeniu tym zawarte są szczegółowe wymagania dotyczące lokalizacji i montażu urządzeń bezpieczeństwa ruchu, w tym sygnalizacji świetlnej.

Czym powinny wyróżniać się konstrukcje wspornicze w infrastrukturze drogowej?

Spełnianie rygorystycznych norm ma na celu zminimalizowanie ryzyka niebezpiecznych sytuacji i zagrożenia zdrowa i życia uczestników ruchu drogowego. Jednak słupy pod sygnalizację powinny wyróżniać się także wysoką funkcjonalnością i estetyką. Dlatego ważne jest, aby miały one następujące właściwości:

• Odporność na uszkodzenia i trwałość - konstrukcje muszą być odporne na warunki atmosferyczne: opady deszczu, śnieg, mróz, promieniowanie UV. Słupy pod sygnalizację powinny też wykazywać odporność na korozję. Wysokiej jakości powłoki cynkowe są niezbędne w celu zapewnienia wysokiej ochrony przed korozją. Takie elementy infrastruktury powinny być wykonane z takich materiałów, które doskonale zniosą zarysowania, uderzenia i inne uszkodzenia mechaniczne. Warto także pamiętać, że każde uszkodzenie powłoki cynkowej powinno być wychwycone i naprawione, w celu zlikwidowania słabych punktów.
• Stabilność przy dużych obciążeniach wiatrem - konstrukcje wsporcze muszą zapewniać stabilność nawet przy ekstremalnych podmuchach wiatru, szczególnie gdy zamontowane są na nich ciężkie zestawy sygnalizatorów. Ważne jest aby bramy wspornicze pod sygnalizację świetlną, które szczególnie narażone są na naprężenia i uszkodzenia spowodowane przez silny wiatr, spełniały normę PN-EN 1991-1-4, która zawiera konkretne wytyczne materiałowe dla elementów stosowanych w I, II i III strefie wiatrowej, dla wszystkich rodzajów terenu.
• Bezpieczeństwo bierne – ze względu na duże ryzyko, coraz częściej stosuje się rozwiązania konstrukcyjne, które w razie kolizji z pojazdem minimalizują skutki dla kierowcy i pasażerów, m.in. poprzez łamliwość lub odkształcalność elementów konstrukcji. Słupy do sygnalizacji świetlnej znajdują się w kluczowych miejscach, gdzie ryzyko kolizji jest bardzo duże. W przypadku zderzenia pojazdów elementami konstrukcji, powinna ona ja w jak najmniejszym stopniu zagrażać bezpieczeństwu.
• Łatwość konserwacji i serwisu - odpowiednio zaprojektowana konstrukcja pozwala na szybki i bezpieczny dostęp do sygnalizatorów, co ułatwia konserwację i ewentualne naprawy. Powinno być to priorytetem, aby umożliwić szybkie przywrócenie ruchu.

Konstrukcje wsporcze pod sygnalizację świetlną to nie tylko proste słupy i bramy, ale również przemyślane elementy inżynierii, które muszą spełniać surowe normy bezpieczeństwa i trwałości. Ich właściwy dobór i montaż są kluczowe nie tylko dla sprawnego działania sygnalizacji, ale przede wszystkim dla bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego. Wysoka odporność na korozję, a także funkcjonalność pozwalają na zminimalizowanie ryzyka uszkodzenia konstrukcji przez rdzę oraz usprawnia ewentualne naprawy sygnalizatorów.